Τρίτη 5 Απριλίου 2005

ΕΜΠΟΡΟYΠΑΛΛΗΛΟΙ: Ωράριο εργασίας ή ωράριο λειτουργίας ;





Τα πολυκαταστήματα ( Αλυσίδες, Σούπερ Μάρκετ κλπ) εισβάλλουν δυναμικά στο λιανικό εμπόριο δείχνοντας την κυρίαρχη τάση της συγκέντρωσης όλο και περισσότερου τζίρου και κερδών, ρίχνοντας φτηνό εμπόρευμα στην αγορά και συγκεντρώνοντας πολλά διαφορετικά προιόντα σ’ ένα κατάστημα. Σε συνδυασμό με τη μείωση της αγοραστικής δύναμης την τελευταία δεκαετία (σχεδόν μηδενικές αυξήσεις στους μισθούς) επιταχύνεται η μονοπώληση της αγοράς από το μεγάλο κεφάλαιο.

Αναπόφευκτο επακόλουθο της συγκέντρωσης του κεφαλαίου είναι το κλείσιμο ενός αρκετά μεγάλου αριθμού μικρών καταστημάτων. Με την κρίση και την συρρίκνωση των μισθών, δεν μπορούν ν’ αντέξουν το κόστος λειτουργίας, ούτε και να συναγωνιστούν τα πολυκαταστήματα, που πουλάνε φθηνότερα απ’ ότι αγοράζουν οι μικροί έμποροι. Η πορεία λοιπόν αυτή για πολλούς είναι μονόδρομος.
Όπως το Σούπερ Μάρκετ δεν θα ξαναγίνει οι 20 μπακάληδες της γειτονιάς, έτσι και τα πολυκαταστήματα θ’ αντικαταστήσουν τα 20 και 30 ρουχάδικα και παπουτσάδικα της τοπικής αγοράς. Αυτό βέβαια δεν γίνεται μονομιάς, αλλά σταδιακά.

Η απαίτηση για αλλαγές στο ωράριο λειτουργίας ήταν πάντα το ανταγωνιστικό μέσο πίεσης των μεγάλων αλυσίδων γιατί επιταχύνει το στόχο της παραπέρα μονοπώλησης της αγοράς. Ετσι αποφασίστηκε το 1997 η παράταση του ωραρίου λειτουργίας του Σαββάτου μέχρι τις 6.00μ.μ.και μέχρι τις 8.00 - 9.00 (χειμώνας-καλοκαίρι) την υπόλοιπη εβδομάδα. Για τον ίδιο λόγο απαιτούν σήμερα την επέκταση του ωραρίου το Σάββατο μέχρι τις 8.00 μ.μ.
Γιατί όλη την υπόλοιπη εβδομάδα τα μεν πολυκαταστήματα δουλεύουν ήδη μέχρι τις 9.00 μ.μ. ή και παραπάνω πολλές φορές, τα δε μικρά κανένα βέβαια δεν κλείνει στις 8.00 μ.μ., όλα κρατούν το ωράριο μέχρι τις 8.30 μ.μ. ή και τις 9.00 μ.μ., τις 3 τουλάχιστον μέρες της εβδομάδας.
Αυτή η πραγματικότητα δεν έχει καμιά σχέση με την επιχειρηματολογία που αναπτύσσεται και από τις δύο πλευρές. Τόσο από τα μικρά καταστήματα που μιλούν για «ανθρώπινο ωράριο» και ζητούν να παραμείνει ως έχει αλλά και από τις αλυσίδες που επικαλούνται την «εξυπηρέτηση του καταναλωτή», και ζητούν ν’ αλλάξει, απαιτώντας μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα της αγοράς.

ΩΡΑΡΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
Τα πολυκαταστήματα όμως, πολύ πριν απαιτήσουν με νόμο την πλήρη απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας σαν όρο για τις επενδύσεις τους, φρόντισαν να εξασφαλίσουν την πλήρη απελευθέρωση στο ωράριο εργασίας και τις εργασιακές σχέσεις. Πρώτα απ’ όλα ανατράπηκαν αυτές, είτε με νόμους, είτε στην πράξη.
Πιλότος πριν από πολλά χρόνια στην εφαρμογή των «νέων» εργασιακών σχέσεων ήταν τα Σούπερ Μάρκετ. Εκεί πρωτοεφαρμόστηκε το σπάσιμο του 8ωρου, με την εφαρμογή της μερικής απασχόλησης σε ευρεία κλίμακα. Με τα εργοδοτικά σωματεία και την τρομοκρατία στους χώρους δουλειάς, κανείς βέβαια δεν αντέδρασε. Σταδιακά, αυτές οι εργασιακές σχέσεις εφαρμόστηκαν πλατιά στο εμπόριο.
Σήμερα συναντάς στα πολυκαταστήματα ακόμα και 4ωρίτες που δουλεύουν 6 ή και 8 ώρες, ανάλογα με τις «ανάγκες», αλλά πληρώνονται απλό ωρομίσθιο, ούτε καν υπερωρία. Πολλές φορές 6 μέρες δουλειά την εβδομάδα, με δίμηνες, τρίμηνες ή και αορίστου χρόνου συμβάσεις.
Στα μικρά καταστήματα με το σπαστό ωράριο, το «οικογενειακό κλίμα» βοηθάει περισσότερο στην ρύθμιση των ωρων εργασίας και των εργασιακών σχέσεων. Έτσι έχουμε τα 12ωρα (βλ.εορταστικά ωράρια), με απλήρωτες τις υπερωρίες και το ρεπό όνειρο θερινής νύκτας. Με ανασφάλιστους πολλές φορές εργαζόμενους και την χρησιμοποίηση ωρομίσθιων σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα τα τελευταία χρόνια. Το παζλ συμπληρώνεται με τους χαμηλούς μισθούς της τάξης των 540,00 ευρώ μισθό καθαρά.
Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση που βιώνουν καθημερινά οι εργαζόμενοι αισθάνονται ανήμποροι ν’ αντιδράσουν. Στην πλειοψηφία τους είναι ανοργάνωτοι. Όχι μόνο στο κλαδικό Σωματείο, αλλά κυρίως στους χώρους δουλειάς, εκεί δηλαδή που έχουν την δύναμη ν’ ανατρέψουν και να διεκδικήσουν τους δικούς τους όρους εργασίας. Έτσι,μπροστά στον φόβο της ανεργίας είναι διατεθειμένοι να κάνουν οποιαδήποτε υποχώρηση. Με την τρομοκρατία να βασιλεύει, δέχονται ακόμα και την καταπάτηση των νόμιμων δικαιωμάτων τους, τα οποία στην πράξη ουσιαστικά δεν ισχύουν.
Οι συνδικαλιστικές πλειοψηφίες ΓΣΕΕ-ΕΚΑ-Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων κινούνται σαν ουρά στα σχέδια εργοδοσίας και κυβέρνησης, συνυπογράφοντας στην λογική της "ταξικής συναίνεσης", όλες τις προηγούμενες ρυθμίσεις για το ωράριο και τις εργασιακές σχέσεις.
Στο κλαδικό σωματείο, συσπειρώνονται κυρίως, εργαζόμενοι από τα μικρά καταστήματα. Είναι φυσικό γι' αυτούς να μη θέλουν ν' αλλάξει το ωράριο λειτουργίας. Νοιώθουν όμως τις αλλαγές να έρχονται, χωρίς να μπορούν ν' αντιδράσουν και καταλαβαίνουν ότι οι ίδιοι θα δουλέψουν τις επιπλέον ώρες, χωρίς καινούριο προσωπικό. Οι ίδιοι θα βγάλουν την δουλειά, κατά πως βολεύει τον κάθε εργοδότη.
Αλλαγές όμως στο ωράριο λειτουργίας θα γίνουν, κυρίως γιατί οι οικονομικές συνθήκες, η ίδια η ανάπτυξη του κεφαλαίου το επιβάλλει. Αν δεν το πεις αυτό, λες την μισή αλήθεια στους εργαζόμενους. Τις αλλαγές αυτές, οι εργαζόμενοι στα πολυκαταστήματα τις δουλεύουν ήδη και γι' αυτούς ο δρόμος δεν έχει γυρισμό. Το δικό τους ωράριο εργασίας, δεν θα ξαναγίνει 3 απογεύματα κλειστά και η πλειοψηφία των εργαζομένων σ' αυτούς τους χώρους απέχει ακριβώς γι' αυτό το λόγο.
Έτσι μπροστά στην αδυναμία της οργάνωσης του κόσμου στους μεγάλους χώρους, εκεί δηλαδή που παίζεται το παιχνίδι και στο όνομα της συμμαχίας με τους μικρούς εμπόρους και τους αυτοαπασχολούμενους, προβάλλεται η θέση:

*Εννιαίο συνεχές ωράριο λειτουργίας,υποχρεωτικό για όλα τα καταστήματα μέχρι 48 ώρες.
*3 απογεύματα κλειστά τα μαγαζιά.
*Κατοχύρωση της Κυριακής αργίας.
Παράλληλα προβάλλονται σαν αιτήματα ζύμωσης το35ωρο-7ωρο-πενθήμερο
καθώς και η κατάργηση του ωρομισθίου και της μερικής απασχόλησης.
Δεν αφορά όμως τον εργαζόμενο, είτε δουλεύει σε μικρό, είτε σε μεγάλο κατάστημα, τι ώρα ανοίγει και τι ώρα κλείνει ο εργοδότης του.Τον αφορά όμως η κατοχύρωση του οκτάωρου,το ρεπό που δεν παίρνει και η υπερωρία που δεν πληρώνεται. Αυτά τα δικαιώματα τα καταπατούν μικροί και μεγάλοι εργοδότες. Το να συνδέεται λοιπόν η πάλη για το ωράριο εργασίας, με το ωράριο λειτουργίας, καμία σχέση δεν έχει με τα συμφέροντα των εργαζομένων.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΛΕΨΟΥΜΕ

Οι εμπορουπάλληλοι πρέπει ν' απαιτήσουν κατοχύρωση του 8ωρου, κατάκτηση στην πράξη του πενθήμερου (ρεπό), την κατοχύρωση της Κυριακής-αργίας. Μακριά από την οριοθέτηση ανοίγματος και κλεισίματος των καταστημάτων. Αυτά τα δικαιώματα είναι που χτυπιούνται και αυτά πρέπει να προστατέψουν οι εργαζόμενοι με την πάλη τους.
Αυτό σημαίνει :
ό 8ωρη συνεχής βάρδια.
ό Κατάργηση του ωρομισθίου,μερικής απασχόλησης
ό Πενθήμερο – ρεπό.
ό Νομοθετική κατοχύρωση της Κυριακής-αργίας.

Τα αιτήματα αυτά δεν είναι για το μακρινό μέλλον. Η απλήρωτη, πολλές φορές, υπερωρία, τώρα που πέρασαν και τα εορταστικά ωράρια, το ρεπό που δεν δίνεται και δεν πληρώνεται κιόλας, ή πληρώνεται σαν απλό ωρομίσθιο είναι άμεσα ζητήματα που αφορούν τους εργαζόμενους. Το 8ωρο δεν είναι άπιαστο όνειρο, αρκεί να οργανωθούμε, πρώτα και κύρια μέσα στους χώρους δουλειάς και να το παλέψουμε σαν άμεσο αίτημα και μέσα από το Σωματείο. Και έχουμε παραδείγματα, άσχετα με το ποιανού επιλογή ήταν η εφαρμογή του. Π.χ. στον Κωτσόβολο οι εργαζόμενοι δουλεύουν 8ωρη συνεχή βάρδια και παίρνουν κυλιόμενο ρεπό.
Απελευθέρωση λοιπόν στα νόμιμα δικαιώματα των εργαζομένων έχει ήδη γίνει. Μπροστά στην ασυδοσία των εργοδοτών, όσο και να παραταθεί το ωράριο λειτουργίας, αυτό που ενδιαφέρει είναι πως θα δουλεύουν οι εργαζόμενοι.
Δεν είναι ο καθένας μόνος του. Όλοι μαζί έχουμε την δύναμη να επιβάλλουμε τα δικαιώματά μας.

Να παλεψουμε για:

- ΠΛΗΡΩΜΗ ΤΩΝ ΥΠΕΡΩΡΙΩΝ όχι σαν απλό ωρομίσθιο, αλλά όπως προβλέπει ο νόμος.

- ΠΕΝΘΗΜΕΡΟ –ΡΕΠΟ, που συνήθως δεν δίνεται και δεν πληρώνεται όπως πρέπει.

- 8ΩΡΗ ΣΥΝΕΧΗΣ ΒΑΡΔΙΑ το μόνο αίτημα που κατοχυρώνει το 8ωρο και μπορεί να
χτυπήσει την μερική απασχόληση και το ωρομίσθιο.

- ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ- ΑΡΓΙΑΣ που σήμερα πάνε να την πάρουν
πίσω.